DCS چیست ؟
یه مدتی بود میخواستم یه مطلبی در مورد DCS بنوسیم کمبود وقت و تنبلی نمیذاشت ، گفتم از امروز شروع کنم یواش یواش ادامه اش بدم ...DCS مخفف Disterbuted Control System یعنی سیستم کنترل توزیع شده هست ، همینطور که از اسمش پیداست سیستمی هست که در اون کنترل فرایند توریع شده هست این کنترلی که ازش صحبت میکنم بر پایه PLC هست ، معمولاً در یک سیستم کنترلی توزیع شده چند تا CPU داریم که از طریق یک شبکه صنعتی با هم در ارتباط هستند هر CPU کار خاصی رو انجام میده و یک CPU بر کل فرایند و کار CPU های دیگه نظارت میکنه ( ممکنه این CPU ها به PLC مستقلی متعلق باشند و یا پردازنده کمکی جهت پردازشگر اصلی باشند در ضمن پردازشکر مرکزی هم ممکنه بیشتر از یکی باشه ) . پس تا اینجا فکر کنم مشخص شده باشه که DCS یک نوع روش پیاده سازی سیستم کنترلی هست ، یعنی اینجوری نیست که شما برید بازار بگید آقا یه DCS میخواستم ! میتونید DCS رو مثل یک کامپیوتر خانگی نصور کنید که قطعات مختلفش مثل رم و سی پی یو و مادر برد و... رو جداگانه از بازار میخرید و روی هم سورار می کنید و در اخر یک کامپیوتر دارید ، دی سی اس هم همینطوره ، شما پی ال سی و سخت افزار های مختلف رو میخرید و ارتباط بین اونها رو برفرار میکنید و در اخر یه سیستم دی سی اس دارید ، از همینجا میشه فهمید که دی سی اس هم معماری و پیاده سازی های مختلفی داره !
- کجاها کاربرد داره؟ معمولاً جاهایی از DCS استفاده میشه که 1- ورودی و خروجی خیلی زیاد داشته باشیم 2- امنیت فرایند برامون مهم باشه 3- فرایند بزرگ و پیچیده باشه
و معمولاً در صنایع نفت و گاز ، خودرو سازی ، کارخانجات ، نیروگاهها و پستهای برق ،و... استفاده میشه . دی سی اس سیستم گرون قیمتی هست که بین 500 میلیون تا چندین میلیارد تومن ناقابل قیمت داره
- تکنولوژی های جدیدتر از دی سی اس هم موجوده ؟
بله ، در DCS ما میام یه فرایند پیچیده رو تکه تکه میکنیم و نظارت و اجرا هر قسمت رو به یه CPU یا PLC میدیم و یک یا چند CPUی مرکزی هم میذاریم که بر کار تک تک CPU ها و کل فرایند نظارت میکنه . حالا سیستم جدید تری اومده بنام FCS یا FeildBus Control System فیلدباس کنترل میگه بجای اینکه ما چندین CPU کنترلی داشته باشیم بیایم اجزای کنترلی رو هوشمند کنیم تا اینجوری فقط یه کنترل مرکزی داشته باشیم که در ارتباط با اجزا هوشمند باشه اینجور خود اجرا میفهمند که باید چیکار کنند مثلاً در نظر بگیرید یه شیر کنترل فشار داریم که قراره فشار یه خط لوله رو از طریق یه سنسور فشاری که کنترل کنه بطوری که فشار مثلاً روی 80 بار باقی بمونه ، در سیستم دی سی اس به این صورت عمل میکنیم 2 تا سیستم مربوط به خروجی انالوگ سنسور فشار متصل به لوله رو میکشیم میاریم وصل میکنم به ورودی تو اتاق کنترل دو تا سیم هم از خروجی فرمان از اتاق کنترل میکشیم تا شیر برقی مربوطه فشار بالاتر از 80 که رسید فرمان بازشدن به شیر از طرف اتاق کنترل ارسال میشه و زیر 80 بار هم فرمان بسته شدن از طرف اتاق کنترل صادر میشه . اما FCS میگه بیایم و شیر رو هوشمند انتخاب کنیم بطوری که قابل برنامه ریزی باشه اینجوری دوتا سیم میکشیم از سنسور به شیر که کنار هم هستند و فقط دوتا سیم از شیر میکشیم به اتاق کنترل اونهم برای نظارت اینجا شیر چون هوشمنده میفهمه کجا باید باز و بسته بشه و اولاً سیم کشی ما کمتر میشه دوماً بار پردازشی CPU کمتر میشه سوماً نیازی به پردازنده های دیگه نداریم و سیستم خیلی ساده تر میشه .
- چرا از FCS با وجود مزایایی که داره کمتر از DCS استفاده میشه ؟
الان مجری و مبلغ FCS در ایران شرکت برزیلی SMAR هست، FCS علیرغم مزایای زیاد مشکلاتی هم داره که موجب کاربرد کم اون شده 1- امکان پیاده سازی سیستم پیشتیبان یا Redudancy رو نداره 2- اجزای کنترلی رو پیچیده میکنه 3- توابع و کتابخانه های موجود برای اون به گستردگی DCS نیستند
- آینده FCS ؟
شخصاً فکر میکنم که FCS طی 10 -15 سال اینده جایگزین DCS میشه اما فعلاً خیلی جاها بعلت مشکلات گفته شده از DCS استفاده می کنند و برخی جاها مثل پتروشیمی مروارید بصورت ترکیبی (70% فیلد کنترل و 30% دی سی اس) استفاده میشه
خب این از مقدمات در ادمه به بررسی اجرا دی سی اس میپردازیم ..
